Start van de walvisvangst bij de Noordpool

In 1612 wordt voor het eerst melding gemaakt van een Nederlandse commerciële expeditie naar Spitsbergen, nadat men eerder tot de conclusie is gekomen dat de walvisvangst bij Kaap de Goede Hoop geen goede perspectieven bied. De schippers Willem Cornelisz. van Muyden uit Amsterdam en Claes Cornelisz van Sardam vissen dat jaar bij de in 1596 door Willem Barentsz ontdekte eilandengroep. Van Muyden heeft dan onder meer vijf Franse Basken als harpoeniers en een Engelse loods aan boord; de overige bemanningsleden zijn afkomstig uit Noord-Holland. Sardam vaart in Engelse dienst. Twee jaar later richten kooplieden uit Amsterdam, Delft en Medemblik met belangen in de walvisvaart op 27 januari 1614 de Noordse Compagnie op. De Compagnie verkrijgt op die datum voor een periode van drie jaar van Staten Generaal het octrooi, dat wil zeggen. het alleenrecht om te vissen in de Arctische kustwateren, waarvoor ze ook een bedrag betalen aan de Staten Generaal. Al snel sluiten zich anderen uit alle belangrijke Nederlandse havensteden bij de Compagnie aan. Het door de Staten Generaal verleende octrooi wordt in 1617 met vier jaar verlengd en daarna tot 1642 nog enkele malen vernieuwd.

De organisatie

Om de handel goed te laten verlopen zijn er vijf pakhuizen aan de Keizersgracht gebouwd in 1621. Deze bouw is gefinancierd door kooplieden die deelnemen aan de Compagnie. Hier vergadert de Compagnie dan ook. Van deze vijf pakhuizen hebben er drie grote traanputten, deze pakhuizen, Keizersgracht 40 – 44, staan er nog, de andere twee, Keizersgracht 38 - 36, zijn in 1870 afgebroken en hiervoor is de van den Ende school gekomen.

Voor elke tocht, die een kamer van de Compagnie organiseert, stort een aantal personen geld - zij participeerden dus - en na afloop van zo’n tocht wordt de winst direct verdeeld. Lambert van Tweenhuyzen, Hans Claesz, Tymen J. Hinlopen, en Jacques Nicquet behoorden tot de eerste inleggers.